Globalleşmeyle gelen rekabet ortamıyla, yaratıcılığın yükselen bir değer haline gelmesi ve teknolojide kaydedilen hızlı ilerlemelerle sınai mülkiyet hakları son derece önemli bir hale gelmiştir.
Rekabet ortamı; firmaların markalaşarak rakipleri arasında farklılık yaratmalarını zorunlu kılmıştır. Bu sayımızda ALKANPATENT Müdürü Ömür Alkan‘dan markalaşma üzerine bilgi aldık.
Merhaba ömür bey öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
1975 Aydın doğumluyum. Konya’ya 2006 yılında geldim. 2000 yılından buyana Sınai Mülkiyet Hakları olan Marka, Tasarım ve Patent Tescil işlemlerinin yurt içi ve dışında başvurularının yapılması ve başvuru sonrası takip işlemlerini yapıyoruz.
Marka, patent, tescil önemli bir ticari konu, müracaatlar esnasında nelere dikkat edilmeli?
Markada dikkat edilmesi gereken en önemli konu söz konusu markanın aynısı veya benzerinin aynı sektör için daha önce TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜNE başvurusunun yapılmamış olması gerekmektedir. Patent ve Endüstriyel Tasarım Tescilinde ise dikkat edilmesi gereken en önemli şey söz konusu icadın ve ya tasarımın yenilik değeri taşıması gerekmekte ve bu buluşun sanayiye uygulanabilir olması gerekmektedir.
Hizmet sektöründe yapılan bir başvuru ile üretim sektöründe yapılan müracaatlar arasında ki farklılıklar neler?
Aslında ikisi arasında pek bir fark yoktur. Amaç marka değeri taşıyan ismin ilgili emtia sınıfında korunmasıdır. Ancak bazı üretim sektöründe, meselâ gıda sektörü gibi sektörlerde marka tescil zorunluluğu vardır. Ayrıca üreticiler üretmiş olduğu ürünün garantisini sağlamak ve ürünlerinin arkasında durmak için markalarını ön plana çıkartırlar.
Son yıllarda marka patent ve tescil müracaatlarında bir artış söz konusu ülkemizi dünya ölçeğinde kıyaslarsak durumumuz hakkında bilgi verebilir misiniz?
Marka ve patentlerin artması ülke ekonomisinin geliştiğini ve sanayinin devamlı olarak kendini yenilediğini göstermektedir. Ülkelerin zenginliğini belirleyen unsurlardan bir tanesi de o ülkenin sahip olduğu Marka, Tasarım ve Patent tescillerinin çokluğu ve tanınmışlığıdır. Türkiye şu an Avrupa’nın en çok marka tesciline sahip ülkesidir. Türkiye’de ilk yirmiye giren markalar arasında Türk Telekom, THY, Arçelik, Bim, Enka, Ülker, Aygaz, Vestel gibi markalar bulunmaktadır. Ancak ne üzücü ki bu markalar dünya markaları arasında ilk 500 arasına girememiştir.
Konuya bir de şehrimiz konya olarak ele alalım konya ne durumda?
Konya bir sanayi şehridir. Sanayileşmenin bu kadar büyük olduğu şehirde haliyle yeni icatlar ortaya çıkmaktadır. Konya için Türkiye’nin Çin’i yakıştırması yapılmaktadır. Buluşlarının başkaları tarafından kullanılmasını, üretilmesini istemeyen firmalar kendilerini koruma altına almak için sınai mülkiyet hakkında bilgi sahibi olmaya başlamış ve bununla birlikte hem isimlerini hem de buluşlarını koruma altına almışlardır. 2006 yılında İstanbul’dan geldiğimde Konya da Uluslararası patent yerine genellikle Yurt içinde koruma sağlayan Faydalı Model tescili ön plandaydı. Ticaret Odası, Sanayi Odası ve Üniversitelerin de katkılarıyla yaptığımız seminerle sanayiciye buluşlarını dünya genelinde koruma altına almanın firmaya sağladığı maddi avantajlardan bahsettik. Uluslararası patent müracaatının %99 unu TÜBİTAK desteklemektedir. Ayrıca Patenttin olumlu sonuçlanması ile TÜBİTAK, KOSGEB, MEVKA ve Sanayi Bakanlığı aracılığı ile 150.000 ile 50.000.000 TL. Arası destekler de verilmektedir.
Marka tescil ve patent başvurusu yapmadan marka olan ve markasını kaybeden işletmeler var mı?
Uzun yıllar markasını tescil ettirmeden kullanan ve tanınmışlığı belli bir seviyeye gelen firmaların Markalarını kaybettiği veya geri almak için büyük miktarlarda bedel ödediklerini hepimiz duymuşuzdur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus başınıza böyle bir şey geldiğinde markanızı öncelikli kullanım hakkınızı ispat edecek delillerinizin olması ve bu deliller ile 10 yıl içinde Marka iptal davasını açmanız gerekmektedir.
Marka patent tescil konusunda türk ticaret kanunu mevzuatı şeffaf ve yeterli mi?
Haksız rekabet konusunda Türkiye’nin de üye olduğu Paris Sözleşmesi ve Türk Ticaret Kanunu ile hukuki haklarınızı koruyabiliyorsunuz. Ancak burada önemli olan bu tür davaları konusunda uzman avukatlar ile yapmaktır. Konya’da kendi bünyesinde hukuk kadrosu bulunan Patent firmalarıyla çalışmalarını tavsiye ederim. Firmamız bünyesinde bu tür davalarda uzman dört avukat bulunmaktadır.
İşletmeler neden sizi tercih etmeli?
Yaptığımız iş neticede gizlilik arz eden bir konu. Ve biz de bu konuyu en iyi şekilde yaptığımıza inanıyoruz. Ayrıca bir müracaat esnasında başvuru yapılmadan başlayan takip işimiz başvuru tescillene kadar devam etmekte ve tescilinin ardından da marka ya da patent takip altına alınarak Türk Paten t Enstitüsüne yapılan benzer başvurularak firmaya bildirilerek müşterinin hakkı sonuna kadar gözetilmektedir. Bu sebeple de kendimize güveniyoruz.
Marka patent tescil konusunda yeni özellikler olacak mı gelecekte?
Türk Patent Enstitüsü her geçen yıl sisteminin geliştirmektedir. Daha önceleri marka tescil işlemi 12-14 ay arasında sonuçlanırken şu an bu süre 9 aya kadar düşmüştür. Bunun sebebi artık işlemler online yapılmaktadır. Ayrıca birçok ülkeye göre araştırma, başvuru ve dosya durumu inceleme konusunda Türk Patent Enstitüsü kullandığı sistem çok stabil, anlaşılır ve hızlıdır. Türkiye markasını, tasarımını ve patentini koruyan firmalara önem vermektedir. Bu sebepten dolayı bu tür firmalara çok büyük miktarlarda destekler sunmaktadır.
Dünyada ki marka patent tescil işlemleri ile ülkemizde ki işlemler arasında farklılıklar mevcut mu?
Ufak tefek farklılıklar bulunmaktadır. Ancak Türkiye Sınai Mülkiyet Hakları konusunda şahsi fikrime göre ilk 20 ülke arasına girecek şekilde durumunu düzeltmiştir. Dünyada Haksız Rekabet yasasını ilk kullanan ülkelerdeniz Osmanlı döneminde 1800’lü yıllarda Alâmet-i Fârika olarak geçmektedir.
İşletmeler marka tescil konusunda bilinçli mi?
Her geçen yıl bu bilinç artmaktadır. 1999 yılında bu işe ilk başladığımda ki Marka, Tasarım ve Patent konularına firmaların yaklaşımı ile bu zamandaki yaklaşım arasında uçurumlar bulunmaktadır. Ancak gelişmiş ülkelere kıyasla hala çok gerideyiz. Firmalar Markalarını, Tasarımlarını veya Patentlerini tescil ettirmekte halen çok yanlış bir anlayış içerisindeler. Firmaların birçoğu “-Acelesi yok, önce biraz satalım tutarsa tescil ettiririz.” düşüncesindeler. Zaten ürettikleri marka, tasarım veya patent piyasada tutulduğunda onlardan önce başka kişiler başvuru yapmış oluyor veya 1 yılı aştığı için yenilik özelliği kalmıyor ve tescil ettirme hakları sona eriyor.