“KOP bir Türkiye projesidir”
KOP İdaresi Başkanı
Prof. Dr. Mehmet BABAOĞLU
KOP İdaresi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Babaoğlu anlatımı ile KOP PROJESİ
Sayın Başkanım, sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
1965 yılında Konya’nın Hüyük İlçesi Pınarbaşı Köyü’nde doğmuşum. 1987 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ni bitirdim. Lisans stajını 1986 yılında Almanya Justus Von Liebig Üniversitesi, Institute für Pflanzenbau und Pflanzenzuchtung’da yaptım. 1989 yılında Selçuk Üniversitesi (S.Ü) Ziraat Fakültesi’nde Araştırma Görevlisi olarak göreve başladım. Doktora (Ph.D) çalışmasını 1992-1997 yılları arasında İngiltere, University of Nottingham, Department of Life Science’da biyoteknoloji alanında tamamlayarak, 1998 yılında Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne Yrd. Doç. Dr. olarak atandım. Aynı yıl Eylül-Ekim aylarında International Center For Advanced Mediterranean Agronomic Studies, Mediterranean Agronomic Institute, Bari, İtalya’da organik tarım programına katıldım. Vatani görevimi 2000 yılında İzmir’de yaptım, aynı yıl doçent, Haziran 2006’da S.Ü. Ziraat Fakültesi’ne profesör olarak atandım.
2005-2009 yılları arasında Konya İl Özel İdaresi’nin danışmanlığını yaparak, kırsal alanda yoksul kesimin gelir seviyesinin artırılması amacıyla programlar hazırladık ve koordine ettik. 2007-2009 yıllarında Konya Valiliği KOP Tarım Eylem Planı önerisinin hazırlanması amacıyla koordinatörlük görevini yürüttük.
2009-2011 yılları arası Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi Kurucu Rektörlüğü görevini yürütürken 28 Ekim 2011’de Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na atandım. Evli ve 4 çocuk babasıyım.
“KOP, Selçuklulardan bu yana ilk resmi kalkınma planı”
Konya Ovası Projesi (KOP) nedir? KOP hakkına bize kısaca bilgi verir misiniz? Kurulduğu günden bu yana ne gibi çalışmalar yaptı? KOP Eylem Planı nedir?
KOP Bölgesi, tarih öncesi çağlardan günümüze uzanan her dönemde, sosyal ve ekonomik alanda önemli bir merkez olmuş ve çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Tarih içinde oluşmuş bu önemli kültürel ve sosyal birikimlere sahip Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerinden oluşan KOP Bölgesi’nin Türkiye’nin 2023 ve 2071 hedeflerine uygun olarak sürdürülebilir bir şekilde kalkınmasını hızlandırmak amacıyla Kalkınma Bakanlığı’na bağlı merkezi bir teşkilat olarak Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi (KOP İdaresi) 2011 yılında kuruldu.
İdare; yasal görevi olarak; Bölge kalkınmasını temin etmek amacıyla KOP Eylem Planını hazırlayacak, planın ve kamu kurum ve kuruluşları tarafından Bölgede yürütülen yatırım projelerinin de uygulanmasını koordine ederek, izleme ve değerlendirme faaliyetlerini yürütecektir.
Temel hedefi, Konya, Karaman, Aksaray ve Niğde illerini içine alan Konya Kapalı Havzası’nda yaşayan vatandaşların gelir düzeyini ve kırsal alandaki verimlilik ve istihdamı artırarak, sosyal istikrar, ekonomik büyüme gibi ulusal kalkınma hedeflerine katkıda bulunmak olan KOP Eylem Planı, geçtiğimiz günlerde Başbakanımız Prof. Dr. Sayın Ahmet Davutoğlu tarafından TBMM Genel Kurulu’nda okunan 62. Hükümet Programına girmiştir.
KOP İdaresi bir yandan tarım ve sulama ile ilgili bu projeleri devam ettirirken diğer yandan da suyu en akılcı şekilde kullanılması için araziyi ve altyapıyı iyileştirmeye yönelik çalışmalarına devam etmektedir. Tarım ve sulama odaklı projelerin sonuçlarını beş yıl içerisinde görmeyi hedefleyen KOP İdaresi, bunun için kaynaklarını da ayırmış durumdadır. Tarımda bölgesel gelişmeye yönelik söylemler, 62. Hükümet Programı’nda yer alan KOP Eylem Planı’nın da önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
KOP denilince akla sadece Konya geliyor. Biliyoruz ki; Aksaray, Karaman ve Niğde illerinden de sorumlusunuz? Bölge açısından önemi nedir?
Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, 65.322 km²’lik alana sahip olan Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerinden oluşan KOP Bölgesi’ni kapsamaktadır. Hollanda, Belçika ve Lüksemburg ülkeleri toplamı kadar alana sahip kalkınmış bir KOP Bölgesi, artan ülke nüfusu için yaşam ve iş alanları sunma açısından birçok bölgeye kıyasla avantajlı durumdadır.
Bilindiği üzere ülkemizin 2023 yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmesi hedeflenmektedir. Daha çok tarım faaliyetleri ve gıda güvenliği açısından önemi ile bilinen KOP Bölgesi, Türkiye’nin 2023 ve 2071 hedeflerine yüzde 10 oranında katkı sağlayacak potansiyele sahiptir. İllerimizdeki bu potansiyelin değerlendirilmesi de bizim temel hedeflerimizdendir.
“Tarımda değişim, Bölgede dönüşüm”
Kamuoyunda “KOP” sadece tarım ve sulama Projesi olarak biliniyor. Ama farklı alanlarda da önemli bir misyonunuz var. Bu konuda da bize bilgi verir misiniz?
KOP İdaresi kamuoyunda ‘sulama ve tarımsal projeleri’ yürütecek bir kurum gibi algılanmaktadır. Hâlbuki kurum bir ‘Bölge Kalkınma İdaresi’ olup, bölgenin kalkınmasını temin edecek tüm alanlarda gerekli planlamaları yapacaktır. Sahip olduğu arazilerin en fazla yüzde 30’unu sulayabilecek olan bölge kuraklık tehdidi ile karşı karşıyadır. NASA’nın ve diğer kurumların raporları bunu net olarak göstermektedir. Örnek olarak Dünya Kaynaklar Enstitüsü (WRI) tarafından yeni yayınlanan 107 yıllık kuraklık ölçümlerine göre Türkiye’de kuraklık şiddetinin en fazla olduğu bölgenin KOP Bölgesi olduğu görülmektedir.
Dolayısıyla Bölge’de tarımın yegâne kalkınma aracı olamayacağı en azından sürdürülebilir olamayacağı aşikârdır. Bu cihetle KOP İdaresi tarafından tarımsal üretim alt yapısı ve tasarruflu su kullanımına yönelik projelere öncelik verilecek fakat ulaştırma, sanayi, eğitim, sağlık ve turizm gibi diğer sektörlerde de alt yapı ve yönlendirme faaliyetleri benzer önemde ele alınacaktır.
Hazırlanan KOP Eylem Planı sadece tarım ve sulama ile ilgili konuları değil bölgenin kalkınmasını temin edecek sektörel çeşitlemeleri içermektedir. KOP Eylem Planı’nda bölgede su kaynaklarının etkin kullanımı ile tarımsal ve kırsal kalkınmaya öncelik verilecek; turizm, sanayi, ticaret, ulaştırma, lojistik, eğitim ve sağlık gibi alanlarda yeni yatırımların yapılması öngörülmektedir.
“KOP Bölgesi tarihi bir potansiyele sahip”
KOP Bölgesi’nin ekonomik, sosyal, kültürel alanlarında da incelemeler yapıyorsunuz? Bölgenin durumu hakkında bilgi verebilir misiniz?
KOP Bölgesi; konumu, topografyası, bölgesel ulaşımı, transit ticareti, siyasi tarihi, dini ve kültürel bir merkez olması sebepleri ile tarımdan sanayiye, ticaretten turizme birçok sektörde gelişme potansiyeline sahiptir. Bölgedeki mevcut sektörler güçlendirilirken diğer taraftan ise yeni sektörler ile faaliyetler geliştirilerek sektörel yapının çeşitlendirilmesi önem arz etmektedir. Bu bağlamda bölgenin tarımda bir değişime ve genel olarak bir dönüşüme ihtiyacı vardır.
Su ve insan kaynağı yeterli olmayan bir bölgenin kalkınma stratejisini tarım üzerine kurması oldukça risklidir. KOP Bölgesi’nde tarımda, mevcut koşullara, toprak yapısına, coğrafi şartlara ve su olanaklarına uygun olarak yapılandırılan bir değişim sürecinin yanında, bölgeyi sanayi, ticaret, eğitim, sağlık ve turizm gibi diğer alanlarda güçlendirecek bir dönüşüm programı kaçınılmaz gözükmektedir. Bu dönüşümü yön veya yönleri bölgenin geleceğini ortaya koyacaktır. İmalat sanayinin bölgedeki gelişimi, özellikle yük taşımacılığı konusunda bölgenin limanlarla bağlantısının güçlendirilmesini gerektirmektedir. Bu sebeple, bölgeden geçen hatların hem sınaî ürünü taşıyacak hem de insan hareketliliğini sağlayacak karma hatlar olması yönünde çalışmalar yapılmalı ve alanda kurumlar arası koordinasyon sağlanmalıdır.
İşte tüm bunlar sektörel sıkışma yaşayan KOP Bölgesi’nin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla KOP İdaresi’nin kurulmasının temel gerekçeleridir. KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı bu ihtiyaçlar doğrultusunda bölgenin rekabet gücünü artıracak, bölge içi ve diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını azaltacak, bölgenin yerel dinamiklerini ve potansiyelini harekete geçirecek projeleri başlatarak bölge kalkınmasına bir ivme kazandırmayı amaçlamaktadır.
Türkiye ve KOP Bölgesi, Marmara Bölgesi’ne sıkışan sanayinin yükünü azaltacak ve yatırımlar bölgeye gelecektir. Diğer yandan eğitim, turizm, sağlık gibi sektörler de hızlı, kolay ve ucuz ulaşımdan payını alacak; KOP Bölgesi hem enerji üreten bölge, hem de insanımız, sanayici ve iş adamlarımız içinde bir cazibe merkezi haline gelecek ve bölgenin ekonomik olarak da kalkınmasının önü açılmış olacaktır.
Bölge kalkınmasının merkezinde yer alan KOP İdaresi, kalkınma sürecinde yer alan tüm kurum ve kuruluşlarla birlikte koordineli ve faydalı bir kalkınma modeli oluşturup, bölgemizin ve ülkemizin geleceği için çalışmaya devam ederken KOP Bölgesi Yeni Türkiye’ye katkı yolunda makas değiştiriyor. Geniş üretim ve yatırım arazisi varlığı ile kendi içinde enerji yeterliğine kavuşan ve Türkiye’nin enerji güvenliğine katkı sağlayan, demiryolu ve karayollarıyla sosyal ve üretim ağlarının bağlantı noktası olan KOP bölgesi, yatırımcıların yeni gözdesi ve ülkemizin Yeni Marmara’sı olma yolunda ilerliyor.
“Göç tersine dönecek”
KOP içerisinde yer alan yerleşim birimlerinin göç durumu nedir? İnsanlar neden göç ediyor?
Geçtiğimiz yıl Başkanlığımız tarafından hazırlanan “KOP Bölge Nüfusu ve 2012 Yılı İtibariyle Nüfus Hareketleri” raporunda Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray’dan oluşan KOP Bölgesi’nin nüfus projeksiyonu ortaya koyduk. Bu illere kayıtlı nüfusun yüzde 40’a yakını birçok neden yüzünden KOP Bölgesinde artık yaşamıyor.
KOP Bölgesi’nde ova kesiminden göçler öncelikle en yakın gelişmiş ilçe merkezine, sonrasında bağlı olunan il merkezine yönelmektedir. Ova kesimindeki arazi varlığının dağlık kesimlere göre daha geniş olması ve yeterli tarımsal gelire imkan sağlaması insanları doğdukları yere bağlamada önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, yalnızca su miktarı değil, tarımsal su kalitesi ve kuraklık anlamında da büyük tehditler barındıran bölgede özellikle kırsal kesimde tarım dışı alanlarda ve tarım sezonu dışında farklı gelir getirici çözümler üzerinde durulması ve bölge şartlarına uygun sektörlerde altyapı çalışmalarının hızlandırılması, bölgenin kalkınması ve bölge kırsalındaki nüfusun yerinde güçlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Bölge içi ve bölgeler arası gelişmişlik farkları ile eşitsizliklerin giderilmesi, kır-kent arasındaki sosyo-ekonomik farklılıkların azaltılması ve kentsel-kırsal alanlarda yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla politikaların geliştirilmesi ve bunların bölgesel-ulusal gelişme hedefleri bağlamında ele alınması büyük önem taşımaktadır. Temel hedefi bireylerin yaşam kalitesini artırmak olan kalkınma stratejileri ile eşgüdüm içinde bir bölge stratejisi geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Ulaştırma ile eşgüdümlü gelişen eğitim ve sağlık hizmetlerine ilaveten gelir getirici imkanların artmasıyla bölge dışına daha az insanın gidecektir. Bu amaçla KOP İdaresi olarak nüfus artış hızı yükselen, göçün durduğu ve zaman içinde tersine döndüğü, cazibe merkezi niteliğinde bir KOP Bölgesi’nin ortaya çıkması ve bu güçlü bölgenin ülkenin makro hedeflerine katkı yapar hale getirecek çalışmaları yapmaktayız.
“UNİKOP, Türkiye’ye model oldu”
Bölgede bulunan Üniversiteler de bir birliktelik kurdu. Bu anlamda akademik olarak bölge için yapılan çalışmalarda önemli verilere ulaşıldı mı?
KOP İdaresi öncülüğü ve koordinasyonunda; Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerinde eğitim veren yedi üniversiteyi bir araya getiren KOP Bölgesi Üniversiteler Birliği (UNİKOP), bölge üniversiteleri arasında eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve toplumsal hizmet gibi alanlarda akademik ve idari işbirlikleri yapmak, üniversite-sanayi etkileşimi ile üniversite-şehir bütünleşmesini ileri düzeye taşımak, ülkemizin gelecek vizyonuna ve kalkınma çabalarına katkı sağlamanın yanı sıra bölgesel kalkınma alanında faaliyet göstermek üzere kurulmuştur.
Kurulduğu günden itibaren bölge üniversitelerinin birlikte çalışma kültürünü geliştiren, ortak aktiviteler düzenlemesini sağlayan KOP Bölgesi Üniversiteler Birliği (UNİKOP), 2013 yılı Kasım ayında ilkini düzenlemiş olduğu “KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu”nun ikincisini UNİKOP dönem başkanı olan Niğde Üniversitesinin ev sahipliğinde 23-24 Ekim 2014 tarihleri arasında Niğde’de düzenleyerek, Bölge Kalkınmasını ilgilendiren 7 alanda bölge yöneticileri ile akademisyenleri bir araya getirmiş ve bölge sorunlarının farklı bir zeminde tartışılmasına olanak sağlamıştır. KOP Bölgesini kalkındırmak için KOP’un üniversiteleri artık sahadadır.
“KOP bir Türkiye projesidir”
Son olarak KOP ve Türkiye için neler söylemek istersiniz?
KOP bir Türkiye projesidir. KOP’un etkin uygulanabilmesi için kurulan KOP İdaresi’nin temel görevlerinden birisi KOP Eylem Planı’nı hazırlamaktır. KOP Eylem planı bölgede uygulanacak ilk makro proje olacaktır. Eylem Planı sadece tarım ve sulamayı değil diğer sektörlerdeki gelişmeyi de hedef alacaktır. Eylem Planı’nın uygulandığı bir KOP Bölgesi sadece bölgeye değil ülkeye ve dünyaya önemli katkılar sağlayacaktır. KOP Bölgesi, Türkiye’nin 2023 ve 2071 hedeflerine önemli oranında katkı sağlayacak potansiyele sahip en önemli bölge konumuna yükselmiştir.
Kalkınma Bakanlığı Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı olarak bizim misyonumuz; KOP Bölgesini içine kapanık eski durumundan kurtararak tarihinden miras aldığı sorumluluk bilinci ile hak ettiği “Kadim Başkent” ihtişamını tekrar kazanmasını sağlamaktır. Sosyal, kültürel ve ekonomik alanları bütüncül bir yaklaşımla değerlendirerek KOP Bölgesi’nde tarım, sanayi, enerji ve ulaşım sektörlerinin yanı sıra sosyal alanda da bir dönüşüm başlatmayı hedefleyen Başkanlığımız çalışmalarına ara vermeden devam etmektedir.
Bu vesile yerel-bölgesel kalkınmaya destek ve katkılarından dolayı başta Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakanımız Sayın Ahmet Davutoğlu olmak üzere Kalkınma Bakanımız Sayın Cevdet Yılmaz’a ve Ulaştırma, Denizcilik ve Habercilik Bakanımız Sayın Lütfi Elvan’a teşekkür ediyoruz.